Tefa”ul تفعل Bâbı
Bu vezinde baştaki te “ ت” eklemedir. Ayın harfinin yerinde bulunan harf de
tekrarlanır, yani şeddeli okunur.
Tefa”ul تفعل bâbı, tef’îl تفعيل bâbının dönüşlüsüdür ve genellikle geçişsiz
masdarlar türetir. Bu ikisini karıştırmamak için yazılışta tefa”ul vezninin ye’siz
olduğuna dikkat edilmelidir.
درس ders > تدرس tederrüs “ders alma”
جمع cem’ “toplama” > تجمع tecemmu’ “toplanma”
كبر kibr “büyüklük” > تكبر tekebbür “büyüklenme, kibirlenme”
شكل şekl > تشكل teşekkül “şekillenme, oluşma”
حركت hareket > تحرك taharrük “kımıldanma, harekete geçme”
زوج zevc “eş” > تزوج tezevvüc “evlenme”
جنت cinnet > تجنن tecennün “cinnet geçirme, delirme”
جسم cism > تجسم tecessüm “bir cisim hâlinde ortaya çıkma”
Bu bâbdaki masdarlar arasında geçişli olanlar da vardır:
ذكر zikr “anma” > تذكر tezekkür “hatırlama, düşünme, anma”
علم ‘ilm > تعلم ta’allüm “öğrenme”
بلوغ bülûğ “yetişme, erişme” > تبلغ tebelluğ “eriştirilen haberi alma”
Tefa”ul Bâbının İsm-i Fâ’ili
Tefa”ul bâbının ism-i fâ’ili mütefa”il متفعل vezninde olur:
تكلم tekellüm “konuşma” > متكلم mütekellim “konuşan”
تفكر tefekkür “düşünme” > متفكر mütefekkir “düşünen”
تبسم tebessüm “gülümseme” > متبسم mütebessim “gülümseyen”
تردد tereddüd “kararsızlık” > متردد mütereddid “kararsız, tereddütlü”
تأسف te’essüf “kederlenme” > متأسف müte’essif “kederlenen”
تأهل te’ehhül “evlenme” > متأهل müte’ehhil “evlenen, evli”
تيقظ teyakkuz “uyanık olma” > متيقظ müteyakkız “uyanık, tetikte olan” vs.
Tefa”ul Bâbının İsm-i Mef’ûlü
Tefa”ul bâbının ism-i mef’ûlü mütefa”al متفعل vezninde olur:
تشبث teşebbüs “işe girişme” > متشبث müteşebbes “teşebbüs olunan şey”
تيمن teyemmün “uğurlu sayma” > متيمن müteyemmen “uğurlu sayılan”
تأسف te’essüf > متأسف müte’essef “teessüf olunan, kederlenilen” vs.